Thursday, January 12, 2012

Гятад удахгүй америкийг гүйцэнэ

Ойрд шалгалтуудын завсраар жаал юм уншлаа. Даниал Ергений “Prize” гээд номыг эхлүүлсэн, нефтийн салбарын эхлэл, хөгжил цэцэглэлтийг их нухацтай, судалгаатай бичсэн тун доги ном болж. Бас энэ номон дээр тулгуурлаж хийсэн видеог үзэх шив дээ. iPhone4 дээрээ түүний дараачийн ном болох “The Quest”-г авсан энэ сардаа амжуул уншиж дуусгана гэж бодож байна. Эрчим хүчний салбар, эрүүл мэндийн салбар хоёр л сүүлийн үед ихээхэн сонирхол татаад байгаа болохоор бага ч гэсэн суурь ойлголт өгөх ном сонин эргүүлж байх шив дээ.
Өнөөдөр дэмий тэнэчихсэн уншиж явсан чинь Финландад АНУ, Орос хоёрын хүйтэн дайны үед тагнуулын ажиллагаа хэрхэн явагддаг байсан, юу хийгдсэн гэсэн сонирхолтой эссэ-тай дайралдав.
ECONOMIST ЭНДЭЭС ҮЗНЭ ҮҮ

Дараагаар нь Монголын талаар ямар судалгааг хүйтэн дайны үед америк хийдэг байсан бол гэсэн сэтгэгдэл төрж ганц хоёр зүйл ухаж үзэхэд Монголын нутаг дэвсгэр дээрх цэргийн хүч, хүн амын бүрэлдэхүүн гээд Конгрессийн Номын Санд ил байгаа мэдээллэл нь цаагуураа монголын газар нутгийн довоо гүвээ бүрийг шахуу судлахаар шамдаж байсныг нь илтгэх мэт. Эдгээр мэдээллүүд 1989 оноос хойш шинэчлэгдээгүй байна лээ. ЭНДЭЭС ҮЗШинэчлэгдээгүй гэдэг нь байхгүйдээ биш зүгээр ил тавиагүйдээ л байгаа биз. “Chinese, Russians, and Others” гэсэн гарчиган дор
АНУ-н зүгээс 1989 онд монголын хүн амын хувьд эзлэх хятадуудын тоог 2 хувь гэж тооцож байсан байх юм. Үүнээс гадна 1987 онд ЗХУ яагаад Монгол дахь цэргийн хүчээ 75000-с 55000 хүртэл буулгасан, ямар ямар зэвсэгт ангиудаа татсан гэдгийг энд багтааж. Шалтгаан нь Михайл Гробачов ЗХУ-БНХАУ-н харилцааг шинэ түвшинд гаргахыг хүссэн бөгөөд Хятадын зүгээс харилцаа сайжруулахын тулд Монгол дахь цэргээ татах шаардлага тавьж байжээ. Үүнийг АНУ-н төрийн нарийн бичгийн дарга хийж байсан, Нобль-н шагналт Хенри Киссинжер гуай “On China” номон дээр бас дурьдсан байсан. Гэхдээ Михайл Гробачовыг барууны орнууд хэрхэн хүлээж авч байсан шиг буюу түүнийг шинэ үеийг дагуулан авчрах баатар мэт харсан шиг Хятадууд хараагүй юм. Харин социализм байгуулах энэ урт удаан процессийн дунд төөрөгдсөн нэгэн коммунист гэсэн өнцгөөс илүү харж байсан гэж Киссинжер бичсэн байна билээ.
Байгалийн баялаг гээд бас жоохон хэсэгт нь
“Phosphates were found at Urandosh in Hovsgol Aymag. Prospecting teams have discovered extensive veins of potash mica running through 350 kilometers of the Altai Mountains”
гэж байгааг уншаад нээрээ монголд fertilizer үйлдвэрлэх боломж байгаа юм болов уу гэж бодов. Учир нь Fertilizer-д энд дурьдсан phosphate, potassium гээд л ордог доо. Үнэхээр тийм боломж байгаад, үйлдвэрлэх учрал нь тохиовол манайх ч баруун зүүнгүй экспортлоно биздээ. Хятад бол хэдэн мянган жил тариа тарьцан хөрс муутай, Солонгос ч адил. Япон бол яриад байх хэрэггүй биз. Тэгээд ч монголд Хятад Солонгосууд хэдэн мянган км квадратаар газар аваад байгааг бодоход ирж суурьшихгээгүй нь л лавтай. Тэнд тарих бүтээгдэхүүнийг нь бордоод өгвөл ёстой гүзээлзгэнэ нь төмс шиг болцойж, төмс нь бөмбөг шиг хөөгөөд, тариа нь үрээ дийлэхгүй газарт өөрөө унаж аюул болно биздээ. За тэр аюул ч яахав, Хятад наана чинь 21 үзүүлтийн тал шахуу хувьд нь АНУ-г гүйцсэн байна. ЭНДЭЭС ҮЗ
АНУ-н конгрессийн номын сангаас Маргад Эрдэнийн Хот номыг хальт харсан чинь “Өмнөх үг”-г 1900 онд буюу даруй 112 жилийн өмнө бичиж байсан байна. Аяа цаг хугацаа нисэх мэт одмуй. Carpe Diem хүмүүсээ!
Маргад Эрдэнийн Хот

1 comment:

  1. Оо чиний блогоос Конгресийн номын санг олж авлаа. Маш их баярлалаа. Маргад эрдэнийн хотыг жаахан байхдаа монгол хэл дээр уншиж байсан юм. Их сайн орчуулга байсан. Одоо тэр ном ч олдохгүй байх даа.

    ReplyDelete