Friday, November 06, 2009

Намрын дунд сарын шинийн 17 шүү дээ хөө

Намрын дунд сарын шинийн 17-ны бэлэг дэмбэрэлт өдөр Балжинням, Дашням хоёр бурхан уулзалдаж, буурал хорвоо дээрх хүн бүрт юу бэлэглэгж, юу заяах вэ гэдгээ хэлэлцдэг юм гэнэ лээ. Энэ өдөр өглөөний наран урган мандахтай уралдан залуу хосууд гэрлэлтээ батлуулж, ариун сэтгэлийн бэлгэдэл болсон хатансүйх бөгжөө солилцон гал голомтоо асаадаг ариун ёсон байдаг билээ.
Энэхүү өлзийт сайн өдөр би гэж хүн хэдэн найзуудын хамт өглөөнөөс үдийн бүрий хүртэл өгөөж арвин тансаг говиор тоос манаруулан давхиж өнгөрүүллээ дээ хөө. Ээ тэнгэрийн хаяанаас тэнгэрийн хаяа руу довтолгон явахад “Говь гэдэг нь говь билээ, говь заримдаа” гэсэн шүлгийн мөрт бодолд бууж, хэн нэгэн гаднаас харвал намайг ёстой л эрх чөлөөг амтлан амтлан тамшааж явнуудаа гэмээр нүүр дүүрэн баясалтай явлаа хөө. Ээ тэнгэрийн хөлөөр өнгөрсөн хөвөн цагаан үүлийг ширтэн давхихнээ нэгэн ариун агшин сэтгэлд бууж, тэртээ холоос нэгэн сэтгэл дуудан байна уу даа гэсэн мэдрэмж дотор гижигдэн байв шүү дээ хөө.
“Хүслэн татсан амраг тэр минь хөө
Хүрэн зүрхний уяа юу даа хөө”

Өглөөдөө аймгийн төв болох Даланзадгадаас эхэлсэн аялал маань уул уурхайн хэд хэдэн компаниудаар дайрч, чинагш Ханбогд суманд очиж байж өндөрлөлөө хөө. Ээ бид Ханбогдод хийх уулзалтаа дуусгаад Говийн ноён хутагт Данзанравжаагийн анх суурийг нь тавьж байсан Дэмчигийн хийдийн зүг уул даван давхиж гарваа хөө. Ээ зам ч гэж там юм байна лээ, гэхдээ зорилго байгаад зориг байхад чулуудын оройгоор жийптэй дүүлээд дүүлээд жигүүртэй юм шиг л явдаг юм байна лээ хөө. Ээ баруун зүүн байн байн мушгиж, байсхийгээд нам тоормослож донсолгоо гаргахын хажуугаар нам жимийг эвдэн машин дотроо дуулан давхисаар Дэмчигийн хийд орлоо доо хөө. Ээ одны хөлөөр өнгөрсөн орог шаргал үүлэн доор дээш доош савчин, баруун зүүн сэгсчүүлэхэд, яагаад ч юм бэ бодолд бууж буй түүнийг өр зүрхнээс холдуулж чадахгүй л байв шүү дээ хөө.
“Алсран холдсон хонгор минь хөө
Алаг зүрхний янаг минь ээ хөө”

Дэмчигийн хийдийг хувьсгалын үеэр үгүй хийсэн ч буурь гээч зүйл үлдсэн байна лээ хөө. Ээ сайн цагийг бэлгэдэн, бурхадыг хуруулж, буяныг аривжуулахаар буурин дээр нь их цагаан суварга босгосон байна лээ хөө. Ээ суваргын дэргэдэх, босоо өндөр чулуун дээр зогсож, сарны хөлөөр өнгөрсөн шаргал цагаан үүлний цаанаас мандан гарах намрын дунд сарын шинийн 17-ны саран авхайг ширтэн суухнээ зүрх гээч булиглаж, сэтгэл гээч гэгэлзэж, санахын жаргалыг эдлэлээ шүү дээ хөө.
“Санан гансран мөрөөсч сууна аа хөө
Саран чамдаа тэмүүлнэ дээ хөө”

Дэмчигийн хийдийн буурийн өмнөхөн нэгэн айл гал голомтоо шинээр асааж, ирээдүй хойчид ихэд аз жаргалтай байхыг бэлгэдсэн нэгэн сайхан найран дээр явж ороод ардын дууны аль аз жаргалтай, аль бэлэг дэмбэрэлтэй гэснээс сонгон байж аяны дугараа өргөн найранд дуу нэмлээ дээ хөө. Ээ зүгээр л зүлгэн дээр гэрээ бариад амьдрах шиг сайхан юм гэж энэ хорвоо дээр хаа байхав дээ хөө. Энэ өдөр сэтгэлээн холбож, гал голомтоо асаасан хүн бүхэнд аз жаргал сайн сайхан бүхнийг хүсэн ерөөе!
“Буцан харьсан учрал ирнээ хөө
Булгих зүрхэн жаргаана шүү дээ хөө”

Ай амьдрал минь! Хоёр жилийн дараа ургах нартай уралдан байж Чарлес голоор завь чамайгаа унан, сэрүү татуулан сэлүүрдэж байх болноo хөө. Тэр хүртэл зүрх юуган чангалж сэтгэл юуган барьж, урьдах ажилдаа шамдьюу би.

Дэмчигийн хийд 2009 оны 10-р сар

Thursday, November 05, 2009

"Би Чадна"-н төлөө ЗА гэж хэлцгээе!


"БИ ЧАДНА” хүүхдийн бие даан хөгжих төв маань Баянзүрх дүүргийн 2, 21 дүгээр хорооны нутаг дэвсгэрт амьдардаг 6-17 насны хүүхдүүдэд үйлчилгээгээ хүргэсээр өнөөг хүрлээ.


Тус төвөөс хүүхдэд хандан хүргэж, зохион байгуулж буй бүх үйлчилгээ өнөөдрийг хүртэл бүгд үнэ төлбөргүй явсаар ирсэн билээ. Сүүлийн жилд энэ төвөөр олон зуун хүүхдүүд үйлчлүүлж, уг төвөөс зохион байгуулагдсан үйл ажиллагаанд хамрагдсан. Тус төвөөр жилийн хугацаанд байнгийн гэж болохоор 70-80 хүүхдүүд үйлчлүүлдэг болсон. Энэ бол бид бүхний ирээдүй хойчдоо хийх бага ч болтугай хөрөнгө оруулалт юм.



Гэтэл санхүүгийн хүндрэлийн улмаас тус төвийг тэтгэж байсан тодорхой санхүүгийн эх үүсвэрүүд хаагдаж, улмаар энэ төв маань хаалгаа барихад хүрээд байна. Гэвч "БИ ЧАДНА" төвийн үйл ажиллагааг цаашид үргэжүүлэх хүсэлтэй залуус байгаа бөгөөд зохих санхүүжилтийг олж, 12 сарын 1-ны өдөр гэхэд тус төвийг эргэж сэргээн цаашид төвийн найдвартай ажиллагааг хангахад зүтгэхээр санаа бодол нэгдээд байна. Энэхүү зорилгын төлөө та ч гэсэн санаа бодлоо илэрхийлж, төвийн үйл ажиллагааг доголдолгүй, тогтвортой явуулахад, ялангуяа төвийн урсгал зардлыг санхүүжүүлэхийн тулд юу хийх боломжтой, бас төвийг үйл ажиллагааны чанарыг сайжруулахад юу хийж болох тал дээр бидэнд зөвлөгөө өгвөл бид баяртай байх болно.

Мэдээж энэ төвийн үйл ажиллагааг дэмжиж та хандив өргөхийг хүсвэл Обод-той obod1130@gmail.com эмэйл-р холбогдох боломжтой. Танд баярлалаа.

Монголын минь ирээдүй гэрэлт наран мэт мандан бадарч байг!

Monday, October 19, 2009

Хар Даваа гараг


22 жилийн өмнөх энэ өдөр буюу 1987 оны 10-р сарын 19-ний даваа гараг нь "Хар Даваа" гараг гэж түүхэнд үлджээ. Гонгконг-с эхэлсэн аюул Америкт очиж ниргэснээр Доу Жонс-н Үйлдвэрлэлийн Дундаж тухайн үедээ 508 пойнтоор буюу 22.61%-р бууж байсан байна. Год блесс!

Дараачин хар гараг нь яг хэзээ болохыг хэн ч хэлж үл мэднэ. Гэхдээ энэ хар гарагуудыг марталгүй санаж явах нь ирээдүйд учирч болох аюулаас сэргийлэхэд туслах буйза!

Friday, October 16, 2009

Санхүүгийн хямрал толгой сайтай залуучуудаас болсон уу?

Нью Йорк Таймс сонин дээр нэгэн сонирхолтой нийтлэл гарсан нь Калвин Триллингийн нийтлэл байв. Тэрээр нэгэн хижээл насны хүнтай ярилцсанаа бичсэн бөгөөд цаадах хүн нь түүнд "санхүүгийн хямрал толгой сайтай залуучууд л Валл Стрийт руу очсоноос үүдэн гарсан" гээд, үүнийгээ юу гэж тайлбарласанаа бичсэн байна. Тэгвэл өчигдөр Паул Кругман энэ хүний ярьсан зүйлийн нэг гол хүчин зүйл болсон "сурлагаа доогуур хүмүүс нь өмнө нь Валл Стрийт рүү явдаг байсан" гэсэн нэгэн статементийг баталсан бичлэг оруулж. Тэгвэл үнэхээр сүүлийн үед толгой сайтай залуус Валл Стрийт рүү ороод өмнө нь ороод төвшин ахисан сурлага муутай хүмүүсийн удирдлаган доор ажилласанаас өнөөгийн энэ санхүүгийн хямрал үүслээ гэжүү?

Дээрх сонирхолтой нийтлэл, бичлэг хоёрыг доорх ЛИНК-с авна уу.

Калвин Триллинг
Паул Кругман

Thursday, October 15, 2009

Blog Action Day

Өнөөдөр цас бударсан намрын сайхан өдөр байлаа. Энэ өдрийн сайхныг баясан таашаахдаа та бид бүхэн эх дэлхийгээ өөрсдийн гараах хэрхэн хайрлан хамгаалж, цаг уурын өөрчлөлтийг бууруулах тал дээр хувьдаа ямар зүйл хийж бүтээж болохыг бага ч болов бодон өнгөрүүлвэл ирээдүй хойч үед маань тустай билээ.

Дэлхийн цаг уурын өөрчлөлт хүмүүн бидний амьдралд маш их нөлөөлж байгаа билээ. Цаг агаарын өөрчлөлтийг Гүүгль-н зүгээс харуулсан газрын зургийг харахыг хүсвэл ЭНД ДАР

Дэлхий дээр ямар өөрчлөлтүүд гарч, энэ нь дэлхийн өнцөг булан бүрт оршин амьдарч буй хүмүүст хэрхэн нөлөөлж байгааг бага ч болов мэдэхийг хүсвэл ЭНД ДАР

Monday, September 21, 2009

“Отагайсама”

Эх болсон сайхан нутаг, төрж өссөн Монгол оронд минь жилийн жилд өвөл айлчилан ирж, цагаан цасан хөнжлөөр миний чиний бид бүхний өсөн өндийсөн газар шороог хучдаг билээ. Мянга мянган жилийн өмнө ч жаяг ийм л байсан, мянга мянган жилийн тэртээ ч ийм л байх болно. Өвөл айлчлан ирэхийн өмнөх энэ өдрүүдэд намрын сэрүүн бороо хаялаж, цаанаа гэгэлзсэн сэтгэлийн учигийг хөндөн, зүрхний угт гуниг хурах юм. Залуу насны аагаар булгилан, хүч чадал хоёртоо согтож явахад юун гуниг хурж, юунд сэтгэл өвдөнө вэ гэж гайхширахуй дор кийборд цохиж, энэхүү бодролоо ийнхүү буулгалаа.

Өвөл дөхөж сэрүү буухад, Улаанбаатарчууд маань цана чаргаа аваад цасан дээгүүр гулгах цаг ч хаяанд ирж дээ гэж доороо дэвхцэж баярлахын оронд энэ өвлийг яажшуухан өвчин зовлонгүй, угааргүйхэн шиг давах вэ гэцгээх нь Монголын өвөл Улаанбаатар хотод минь бурхнаас заяасан хишиг биш, харин ч бугаас буулгасан хараал аятай болдог болсоныг хараад өрөвдөх юм. Хүмүүс маань юунаас айгаад байна вэ гэхээр хүйтний эрч чангараад баллаж тавих вийдээ гэсэндээ биш харин хүйтний эрч чангарахтай зэрэгцээд утаан манан бүрхэж, угаарын ам наашилдагт л байгаа аж. Хүмүүс ч гэлтгүй би ч бас дотроо ихэд айж байна. Гэхдээ энэ айдас миний зүрхэнд гуниг дуудаж, сэтгэлийн учигийн хөндөөд байна уу гэхээр үгүй юмаа.
Энэ утаанаас, энэ бохирдолоос, энэ угаараас хичнээн хүүхдүүд, хичнээн залуус, хичнээн хөгшид хохирч байгааг бодохоор, тэдний хэд нь эрүүл орчинд байсан бол өвчиндөө түүртэлгүйгээр гүйж харайж, аз жаргал дүүрэн энэ хорвоо дээр өдөр хоногийг өнгөрөөж байхсан бол гэж бодохоор, агаарын бохирдол байх ёстой хэмжээнээс хэд дахин өссөнөөр тусах ёсгүй өвчингөө тусаж, туссан өвчингөө эдгээх хугацаандаа эдгээж чадалгүй хэдэн хүмүүс шаналаж байгааг бодохоор, агаарын чанарыг сайжруулах нэрээр үр дүнгүй, үзэгдэх амжилтгүйгээр сая сая төгрөг зарж ард түмнээ хуурч байгааг бодохоор голоос минь юм огшиж, зүрхэнд минь гуниг хурах юм.
Та боддоо. Мөнгө төгрөгтэй, ажилтай албатай бид бол өвчин туслаа ч яаж ийж байгаад эм бэлдмэлээр, бүр болохгүй бол үнэтэй тариагаар балбасаар балбасаар дарж орхино. Харин мөнгөгүй төгрөггүй, ажилгүй албагүй хийгээд өдрийн бор хоногоо өлтэй өлгүй зогоож байгаа хэд яах болж байна? Амьсгалж байгаа агаар маань хэт бохирдолтой байгаас болж тэд нэг өвчин тусаад, эм тариа авч чадалгүй байсаар бага дээр нь даралгүй улам хэцүүдэж, бүр сүүлдээ хүндрээд ирэхээр тэр хүн яах болж байна? Ингээд бодохоор сэтгэл өвдөхөөс ч өөр аргагүй юм.

Хэрвээ та өнгөрсөн өвлийг хотод өнгөрөөсөн бол, хэрвээ та өнгөрсөн удаад ханиад хүрээд тэрийгээ эдгээх гэж тамаа цайсан бол, хэрвээ таны ойрын хүн амьсгалын замын хүнд өвчнөөр өвдөж шаналж байгаа бол, хэрвээ таны найзын тань хүүхэд хүчилтөрөгч дудагдаж эцэстээ насан туршдаа тархины даралттай болсон бол яг энэ үед таньд ямар сэтгэгдэл төрж, таны зүрх хэрхэн базалж байгааг би ойлгож байна. Отагайсама.

Tuesday, September 15, 2009

Таалал хорвоог орхижээ.


Өнөөдөр би бээр интернэтийг хэрэн тэнүүчилж, оллоо.мн-р орж мэдээ уншин явахуй дор нэгэн мэдээ нүдэнд тусан улмаар нээж уншсан бөлгөө. Ингээд мэдээ уншаад золтой цонх хагартал инээсэнгүй, золтой л миний элэг хөшсөнгүй, золтой л баас хатсангүй ээ. Ум маани бадми хум Амен!
Оллоо дээр ингэж бичсэн байх юм:
Дэлхийн номер нэг алан хядагч хэмээгддэг Усама бен Ладены дvv нарын нэг болох Табет бен Ладен єнгєрсєн даваа гарагт таалал хорвоог орхижээ.

Осама биш Усама юм байна шүү хүмүүсээ! Мэдмээр юм байна. Бас тэгээд Табет бэн Ладен ч Америкийн Холбооны Нөөцийн Сангийн дарга болох Бен Бернаке-тай усны дусал шиг адил хог юм гээч. Чөтгөр алгад гэж!
Тэгээд ихэрийн мартагдсан өрөөсөн Табет нэг бол хорвоог орхичихно биз эсвэл таалал төгсчихөө л биз, гэтэл яагаад заавалчгүй таалал хорвоог орхихдоо яахав дээ! Ариун үнээ гэж! Ээ энэрэлт бурхан мину зээ, энэ хэдэн өрөвгөр сэтгүүлчдийг өршөөж хайрла. Данк ю Год нь адвенс!

Saturday, August 29, 2009

Эрэн сурвалжиж байна

Анхаараарай анхаараарай,
Өнөөдрийн цагаар 19:12-т миний бие хэд хэдэн блогийн хаягийг өөрийн блог дээрээ нэмж, удаан ороогүй эдгээр блогуудаар орж явах үед доорх хаягтай блог хаагдсан байна.

http://seriousity.blog.gogo.mn/

Энэ блогийг өмнө нь бичдэг хүн аль блог руу шилжсэнийг таньж мэдэх хүн болоод бичлэгийн хэвийг нь гадарлах хэн нэгэн надтай холбоо барьж мэдэгдэнэ үү. Баярлалаа.

Friday, June 26, 2009

Miscellaneous

Grant, 1998:67
Arguably the most critical problem that any of us face is recognizing causal relationships in the complex systems in which we work and live. The systems approach... allows us to identify causal relationships in complex systems that cannot be identified by other methods of problem solving.


Tales from earthsea
the lone hawk in the sky
struggles against hte wind
here there is only light and darkness
he has the sky to himself
you who looked up to the sky and wept.

you who live alone
Let me hear your True name
For one day you'll be gone

As light dissolves into darkness
your song passes straight through my heart
let me sing it for you

Far, far above the clouds

a flacon flies alone souring in teh wind
I hear his lonely cry so sad must he be
riding the silenet wind a falcon flies alone
reaching out tith his wings graps the sky
riding the silent wind never he can rest
what iti swihtin my heart none can ever know
a heart like a falcon's is this very heart
what it is within my heart non can ever know
lonely falcon in the empty sky
i walk alone along deserted country roads
walking with me side by side you are always there
i feel your lonelines lonely you must be
crickets whispering in teh grass
you walk there by my side

but you never say a word never do you speak
what it is within imy heart non can ever know
here inside this heat that walks its path alone
what it is wihitn my heart none can ever know
the sadeness of one who always is alone


Dostoyevsky
They did not know that a new life is not given for nothing; that it has to be paid dearly for and only acquired by much patience and suffering and great future thoughts. But now a new history commences; a story of the gradual renewing of a man, of his slow, progressive regeneration, and change from one world to another - an introduction to the hitherto unknown realities of life. This may well form the theme of a new tale; the one we wished to offer the reader is ended.

Tuesday, June 23, 2009

About National Park

“ҮНДЭСНИЙ ЦЭЦЭРЛЭГТ ХҮРЭЭЛЭН”-ГИЙН ТОВЧ ТАНИЛЦУУЛГА

Нийслэлийн Засаг дарга бөгөөд Улаанбаатар хотын Захирагчийн 2009 оны 268 дугаар захирамжаар Улаанбаатар хотын Баянзүрх дүүргийн нутаг дэвсгэрт 670 га газарт “ҮНДЭСНИЙ ЦЭЦЭРЛЭГТ ХҮРЭЭЛЭН” байгуулахаар шийдвэрлэсэн.
Зорилго, ач холбогдол:
• Энэхүү цэцэрлэгт хүрээлэнг байгуулахад нийслэлийн нэг иргэнд ногдох ногоон байгууламж 6 м2 байгаа бол 12 м2 болон 2 дахин нэмэгдэнэ.
• Сая гаруй хүн амтай нийслэл Улаанбаатар хотод иргэдийн чөлөөт цагийг зөв боловсон өнгөрүүлэх спорт, амралтын цэцэрлэгт хүрээлэн байгуулах
• Нийслэлийн агаарын бохирдол өвлийн улиралд байх ёстой хэмжээнээс 5 дахин их байгаа бөгөөд нийслэлийн ногоон байгууламжийг нэмэгдүүлэх замаар агаарын бохирдлыг бууруулах
• Хүн ам ихээр суурьшсан дэлхийн нийслэл хотуудын жишигт нийцсэн Үндэсний цэцэрлэгт хүрээлэн байгуулах.
• Улаанбаатар хотын цэвэр усны нөөцийг хамгаалах
Байршил: Олимпийн гудамж, Маршалын гүүрнээс зүүн тийш Баянзүрхийн гүүр хүртэл Туул голын хойд хөндийд 670 га талбай
Зохион байгуулалт: Үндэсний цэцэрлэгт хүрээлэнг Монгол Улсын нийт иргэд, байгууллага, аж ахуй нэгжийн оролцоотойгоор байгуулна. Тус цэцэрлэгт хүрээлэнгийн нь зөвхөн ганцхан жилийн дотор баригдах бус 5 жилийн турш баригдах томоохон бүтээн байгуулалтын ажил тул 20 гаруй тэрбум төгрөг шаардлагатай.
Үндэсний цэцэрлэгт хүрээлэнгийн эхний ээлжийн ажил буюу 150 га талбайн төлөвлөлтийг хийсэн төдийгүй 2009 онд нийт 55 га талбайд мод, бут, сөөг тарьж ургуулах, хамгаалалтын хашаа, төв хаалгыг барих ажлууд хийгдэнэ. Тус ажилд зориулж Нийслэлийн 2009 он төсвийн тодотголоор 1 тэрбум төгрөгийг төсөвлөсөн.
“Үндэсний цэцэрлэгт хүрээлэн” сангийн данс: Улаанбаатар төрийн сан банк 200051063 тоот данс
Хамтран ажиллагчид тавих санал: Цэцэрлэгт хүрээлэнгийн бүтээн байгуулалтанд оролцон дэмжлэг, туслалцаа үзүүлсэн аж ахуй нэгж, байгуулага, иргэдийг хөрөнгө оруулалтанд оруулсан хувь нэмрийг нь үнэлж
-Үндэсний цэцэрлэгт хүрээлэнгийн лого бүхий талархал, батламжийн цом, бэлэг дурсгалын зүйлсийг олгох
- Нэрсийг төв хаалганд байрлах дурсгалын самбарт хүндэтгэн байршуулах
- 1 сая төгрөгнөөс дээш “Хүрэл мод”,
-10 сая төгрөгнөөс дээш “Мөнгөн мод”,
- 30 сая төгрөгнөөс дээш “Алтан мод” бүхий хүндэт өргөмжлөл, дурсгалын зүйлсээр урамшуулна.
Хэрэв тухайн аж ахуй нэгж, байгууллага, хувь хүмүүс хүсвэл өөрсдийн нэрэмжит бичил цэцэрлэгийг байгуулах боломжтой. Хандивын мөнгөн дүнгээс хамаарч мод тарьж коджуулан эздэд нь хүлээлгэн өгөх, хувь хүн албан, байгууллага, анги хамт олон, гэр бүл бологсод өөрсдийн модтой болох, хайртай хүмүүстээ бэлэглэх зэрэг олон талт үйл ажиллагааг зохион байгуулна.
Хэрэгжүүлэгч байгууллагууд
• Улаанбаатар хотын Захирагчийн Ажлын алба
• Нийслэлийн барилга, хот байгуулалт, төлөвлөлтийн газар
• Улаанбаатар Бизнес Хөгжлийн төв

Та өөрийн хамтран ажиллах саналуудыг "Ногоон дэлхий" багт хандан тавихыг хүсье
8811-1816, gantulgat at gmail.com, Y!: swissbank1
Та бид хүссэн орчиндоо амьдрахыг хүссэн хүсэлдээ нэмэр оруулах боломж байна, таны ч гэсэн хүсэл...

Үүнийг найз Т.Гантулгын блог-с авч тавьсан болно.

Saturday, May 30, 2009

Ядуусын хүүхдүүд яагаад ядуу байдаг вэ?


Ойрд олон юм унших завгүй гүйсээр блогоо ч бас мартаж орхиж. Сая баахан зүйлийг эргүүлж тойруулж жаал уншаад явж байтал The Economist сэтгүүл дээр ядуусын хүүхдүүд яагаад ядуу байж болох талаар нийтлэл гарсаныг олж уншлаа. Article CLICK HERE
Энэ сэтгүүлийг бараг 2-р сарын 14-ны дугаараас нь хойш уншаагүй байж байгаад ийнхүү өнөөдөртэй золголоо гэж, гэхдээ бүх дугаарыг нь сая олж авлаа.

За номны сониноос гэвэл уржигдар нэг ном уншиж эхэлсэн нь "Next 100 years: A forecast for the 21st century" by George Friedman байв. Энэ номыг нилээн уншиж бараг дуусах дөхөж байгаа гэхэд сонирхолтойгоос гадна бас олон зүйл дээр санаа нийлэхгүй ч байх шиг. Гэхдээ ном нь ерөнхийдөө бол бараг л "Clash of Civilization" by Samuel Huntington-той адилхан юм. Huntington-ных бол шинэ санаа байсан тул нилээд бужигнуулсан түүхтэй. Тэгвэл энэ ч арай ч шинэдээ орохгүй ч гэсэн радикал гэмээр хэд хэдэн санаа агуулсан байна. Геополитик сонирхдог хүмүүс бол уншихад туйлын сонирхолтой байж мэднэ. Миний бодлоор энэ номонд дэлхийн ундны усны асуудал, дэлхийн дулаарлын асуудал, хүнсний аюулгүй байдлын асуудал болоод гоц халдварт өвчин дэлхий даяар тархах гээд олон зүйлийг хаясан бололтой. Зохиогчтой нь нэг хоолонд орвол их гоё юм болох гээд байдаг. Даанч дэндүү хол юмдаа.

Saturday, April 25, 2009

Жирийн Монголчуудын амьдрал


Жирийн Монголчуудын амьдрал ямар байгааг доорх өгүүлэл харуулсан байна.
Herders who have sold their herds to repay loans have struggled to find other sources of income. Purevdelger Budkhuu, a 38-year-old widow, says she was forced to sell her family's 128 goats and sheep after she couldn't pay back a six-month loan of $1,270. Now, she and her two children live in a tent near Altai's grimy central market. She says she has looked for work, to no avail, at shops, restaurants and hotels. "I don't know what to do. I can't go back to the countryside because I have no animals," she says. "And I can't stay here because I can't find a job."


ЭНЭ хаягаар орж зураг үзээрэй.

Засгийн газрыг толгойлж 4-н жил, УИХ-д бас нижгээд жил үүний дараа ерөнхийлөгчөөр 4-н жил байсан мөртлөө Монгол эх орноо ийм байдал байлгаж байдаг хүнийг total disgrace гэхээс өөр юу гэхэв. Ганц хүний буруу гэж юу байхав, гол нь ганц хүн өнөөгийн илжирсэн системийн суурийг тавьж, бараг бүх аалзны шүлсний огтолцол дээр өөрийгөө тавьснаар жирийн Монголчуудын амьдралд "glass ceiling" буюу шилэн дээвэр үүсч, хүмүүс дээш дэвшин, өөрсдийн амьдарлаа сайжруулан энгийнээр ажиллах боломж бололцоо ховор болж ирсэн гэж би боддог юм.

3-н сарын 31-р дуусах санхүүгийн жилд Японы Номура фирм Монголын ДНБ-г бараг 2 нугалчих хэмжээний алдагдал хүлээсэн тооцоо гарчээ. Дэлхий ертөнц үнэндээ асар хурдан хөгжиж ганц фирмийн алдагдал бүхэл бүтэн улсын ДНБ-г нугалахаар хэмжээнд очиж байхад Монголчууд бид энэ хэвэндээ байсаар байхуу. УБ дахь ядуурлын хэмжээ 10 хувиар өссөн гэсэн статистик тоо саяхан гарсан байна. Яг хэд гэдэгт нь би итгэж өгөхгүй байгаа ч, ямартай ч өссөн гэдэг бол үнэн гэдэг нь надад мэдрэгдэж байгаа. Гэр хорооллоор явж, айл амьтнаар ороход үнэндээ яаж амь зууж байгаа нь үл мэдэгдэх олон өрх байгаа нь зүрх зүсэж, толгойд бодол хураан, үндэс угсаа хэл соёл нэгт монголчуудынхаа амьдралыг яажшуухан сайжруулдаг юм билээ гэсэн санаашрал эргэлдэнэ. Санаа байвч, сачий тэр болгон хүрэхгүй юмдаа. Ирэх сонгуулиар улс төр нийгмийн нөхцөлүүд энэ байдлаараа үргэжилэхээр болж дахин 4-н жил сунгагдах юм бол бидний ирэх 4-н жилд оруулах хөдөлмөр улс орны хөгжил цэцэглэлтэйнд хэр нэмэр оруулах бол? Нөгөөтэйгүүр усны урсгалын эсрэг сэлээд байх хэрэг байдым боловуу. За юутай ч өөрчлөлт шинэчлэлтийн салхи Америк гүрэн дээгүүр шуураад гарсан шиг, Монголын хөрснөө ирж элбэрэл хайраа амсуулна гэж найдахаас. Монгол улсыг Мөнх Хөх Тэнгэр ивээг!

Friday, April 24, 2009

Обамагийн Мөхөшгүй Найдварын Гал Монгол хэл дээр хэвлэгдлээ

Манай Монголчууд АНУ-н 44 дэхь ерөнхийлөгч Барак Обамагийн талаар хангалттай сонссон бизээ. Тэгвэл түүний бичсэн Мөхөшгүй Найдварын Гал номыг хэсэг залуус эх хэл дээрээ хөрвүүлэн гаргасан байна.


Барак Обама бол Ардчилсан намаас нэр дэвших сунгаанд Хиллари Клинтонтой өрсөлдөн ялж, үүний дараагаар ерөнхийлөгчийн сонгуульд Жон МакКейн-тэй өрсөлдөн 2008 оны 11 дүгээр сарын 4-нд ард түмнийхээ хүсэл зоригийн илрэл болон сонгогдсон билээ.

Тэрээр 2009 оны 1 дүгээр сарын 20-нд тангараг өргөснөөр АНУ-н 44 дэхь ерөнхийлөгч болсон юм. Их гүрний анхны хар арьстан ерөнхийлөгч Барак Обама 2006 онд туурвисан энэхүү номондоо Америкийн болон дэлхийн улс төр, нийгэм, үндэстэн угсаатан, арьс өнгөний ялгаварал, хувь хүмүүсийн талаарх үзэл бодлоо дэлгэрэнгүй бичжээ.

Мөн өнгө, мөнгөний эрин үед хүн хүнээрээ байхын чухлыг, итгэл найдвараа алдахгүй, хүсэл эрмэлзлээ гээхгүй амьдрахын утга учрыг туулсан амьдралаараа нотлон өгүүлсэн байна. Мөрөөдөл дуусах газар амьдрал төгсдөг гэдэг. Америк мөрөөдлийг, америк итгэлийг биелүүлэх гэж буй энэ хүний үзэл санаа, дотоод сэтгэлтэй дотно танилцах боломж монголчууд та бидэнд нээгдлээ.

Мөхөшгүй Найдварын Гал номны нээлт 4 дүгээр сарын 27-ны өдрийн 13.00 цагт Улсын Төв Номын Санд болно. Нээлтийн үеэр номыг та 20% хямдралтай худалдаж авах боломжтой юм байна.

Friday, April 17, 2009

"Мөхөшгүй Найдварын Гал"-аас

Өөрчлөлт шинэчлэлтийн салхийг өрнөдөд авчирч буй АНУ-н 44 дэхь ерөнхийлөгч Барак Обамагийн бичсэн Мөхөшгүй Найдварын Гал номноос хэсэглэн авав.

1-р бүлэг: Бүгд Найрамдах болоод Ардчилсан Намынхан
[...]Гэхдээ л гутранги үзэл намайг дайрч өнгөрдөггүй гэж битгий ойлгоорой. Дайрдаггүй биш дайрдаг. Ихэнх Америкчуудад төрдөг, бидний бүтээж буй ардчилал арай буруу замаар явчихвуудаа гэсэн бодлыг зүгээр мартаад өнгөрөх хэцүү шүү дээ.
Асуудлын гол нь зүгээр өдөр тутам дайралдах бэрхшээлдээ байгаа юм биш, улс гэдэг утгаараа бидний хүсэл зорилгын хооронд үүсээд буй ялгаа ч бас биш. Үнэндээ Америк гэдэг улс үүссэн өдрөөс эхлээд энэ ялгаа ямар нэг хэмжээгээр байж л байсан. Амлалтыг амьдрал дээр хэрэгжүүлэхийн тулд л элдэв хуулиудыг баталж, системээ шинэчлэн, эвлэлийг байгуулж, дайнд тулалдан, эсэргүүцлийн жагсаал хийдэг юм.
Хэт жижиг, үр дүнгүй шахуу зүйлс бидний анхаарлыг сарниулж, хүнд хэцүү шийдвэрүүд гаргахаас байнга зайлсхийж, аливаа томоохон асуудлыг шийдэхэд нэгдмэл байдал үүсгэж чадахгүй байгаагаа бид хээвнэг тэвчиж, үүнтэйгээ зохицож чадаж байгаа улс төрийн нөхцөл байдлыг өнөөдөр бидний өмнө тулгараад байгаа бэрхшээлүүдтэй харьцуулахад дэндүү өрөөсгөл харагдаж байгаад би хамгийн ихээр санаа зовнидог билээ.
Даяаршлын эриний өрсөлдөөн биднээс боловсролын системээ хамгийн доороос эхлээд бүх шатанд өөрчлөхийг, багшлах боловсон хүчнээ нэмэгдүүлэхийг, математик болон шинжлэх ухааны салбарт заах аргачлалыг сайжруулахыг, ядуусын хорооллын хүүхдүүдийг уншиж бичиж сургахыг шаардаж байна. Гэвч энэ яриа нэг талаас улсын боловсролын системийг үгүйсгэсэн нөгөө талаас энэ байдлыг хамгаалсан хоёр талын мэтгэлцээн дунд замхарч боловсролд нэмэлт мөнгө хэрэггүй гэсэн үзэлтэй хүмүүс болон оруулсан мөнгийг хэрхэн үр бүтээлтэй зарцуулж болохыг харуулалгүйгээр илүү их мөнгө нэхэмжилдэг хүмүүсийн дунд энэхүү асуудал улам хүчээ алдан сарнисаар байна.
2-р бүлэг: Үнэт Зүйлс
[...]Цаг гарган Америкчуудтай ярилцаж үзвэл та евангалистүүдийг тэвчээргүй хэмээн бидэнд итгүүлэхээр хэвлэлийнхний дүрсэлдэгээс тэд хамаагүй тэвчээртэй болохыг бас ихэнхи шашингүйчүүд илүү оюунлаг хүмүүс болохыг мэдэх болно. Ихэнхи баячууд ядуусыг амжилт олоосой гэж хүсдэгийг, ихэнхи ядуус нийтэд дэлгэрсэн хандлагаас илүү өндөр зорилт өөрсдөдөө тавьж, өөртөө илүү шүүмжлэлтэй ханддагийг бас мэдэх боломжтой. Бүгд Найрамдах намын гол дэмжигчдийн ихэнхи нь 40 хувь Ардчилсан харин Ардчилсан намынх 40 хувь Бүгд Найрамдах үзэлтэй. Либерал, консерватив хэмээх улс төрийн нэр томьёо нь хүмүүсийн хувийн шинж чанарыг тодорхойлж чадахаа бараг больжээ. Энэ бүгд “Америкчууд бидэнд нийтлэг болсон гол үнэлэмжүүд юу байна вэ?” гэсэн нэг асуултанд хүргэж байгаа юм.[...]
[...]Өөртөө найдах, өөрийгөө хурцлах, эрсдэлийг үүрэх үнэт зүйлс болон өөрийгөө дайчлах, өөрийгөө хүмүүжүүлэх, өөрийгөө барих, уйгагүй хөдөлмөрлөх бүгд үнэт зүйлсийн тоонд орно.Эдгээр үнэт зүйлс нь амьдралыг гэгээлгээр харах үзэл, чөлөөт хүсэлд итгэх итгэл бишрэл буюу аливаа хүн өөрийн төрсөн нөхцөл байдлаас бус хөлс хүч, ухаанд дөрөөлөн өндийн дээшилдэг гэсэн итгэлээс уламжлалтай.[...]
3-р бүлэг: Манай Үндсэн Хууль
[...]өнөөгийн Үндсэн Хуулийн маргааныг тун нарийн бүтэцлэгдсэн хэмжүүрээр шийдэхээр оролдож байгаа нэгэнд бас нэг асуудал үүсч байгаа нь: улс орныг Үндэслэгчид, хууль батлагчид өөрсдийнхөө гараар гаргасан шилдэг бүтээлийнхээ утга учрын талаар хоорондоо хүчтэй зөрчилдөн, маргалддаг байв. Үндсэн Хуулийг бичсэн илгэн цаасан дээрхи бэх хатаж амжаагүй байхад л маргаан эхэлжээ. Маргаан хуулийн зөвхөн жижиг заалтыг хамраад зогсохгүй бүр эхний гол гол зарчмын асуудлууд тэр дундаа Хувьсгалын цөм болох асуудлуудын талаар өрнөж байв.[...]

Monday, April 06, 2009

Excerpt from Obama

Магадгүй тийм ч учраас Спрингфьелдэд ажиллаж байхад надад үнэнийг ямагт нуун дарагдуулж төвөгтэй асуудлуудаас бултан уран гоё үгээр тархи угааж ирсэн энэ улс төрчдийн явуургүй арга барил сонгогчдыг аль хэдийнээ залхааснаас тэдний санаа сэтгэл сонирхол эрс өөрчлөгдсөнийг харгалзан чин үнэнийг хүмүүст ойлгуулж байхсан гэсэн бодол надад төрсөн бөгөөд хэрвээ би эдгээр сонгогчдод хүрч ажиллан, уг асуудлуудын талаар дотроо юу гэж бодож байгаагаа танилцуулж, аль чадлаараа тэдэнд итгэл төрүүлэхүйц сонголтуудыг тайлбарлаж өгвөл эдгээр сонгогчдын гаргах шударга шийдвэр, тэдний саруул ухаанд суурилсан мэдрэмж маань хүмүүст нөлөөлж, аяндаа нааш татагдах болно хэмээн бодох болов . Хэрэв энэхүү эхний алхмыг хийх эрсдэлийг бидний дундаас хангалттай олон тооны улс төрчид үүрэхээр зоригловол миний бодлоор зөвхөн манай орны улс төр гэлтгүй улсын маань бодлого ч бас илүү сайн түвшинд байж чадахсан болов уу.

Thursday, January 01, 2009

Motto for the year!

Анд найз та бүхэндээ шинэ оны мэндийг хүргээд, энэ жилийн босгон дээр бодогдож буй хэдэн зүйлийг энд тэмдэглэн үлдээхээр шийдлээ.

Өнөөдрийн улс төрийг хараад байхнээ хүмүүс нь солигдох биш харин нөгөө л байдаг хэдэн улс төрчид сандал ширээгээ хоорондоо солилцож харагдах юм. Ингээд л тун жижиг тойрог дотор эрх мэдлээ хуваагаад байвал ч уулаасаа цус ойртоно шүү дээ. Өнмө нь Фанон ахын номыг уншиж байхад тэрээр ингэж хэлсэн байсныг энд дурьдюу:
The ministers, the members of the cabinet the ambassadors and local commissionaers are chosen from the same ethnological group as the leader, sometimes directly from his own family. Such regimes of the family sort seem to go back to the old laws of inbreeding, and not anger but shame is felt when we are faced with such stupidity, such an imposture, such intellectual and spiritual poverty. These heads of the government are the true traitors of Africa, for they sell their country to the most terrifying of all its enemies: stupidity. This tribalizing o the cetnral authority, it is certain, enocurages regionalist ideas and separitism.

гэж хэлээд дараачийн хуудсанд нь тэрээр ийнхүү үргэжлүүлжээ:
In order to avoid these many pitfalls an unceasing battle must be waged, a battle to prevent the party from ever becoming a willing tool in the hands of a leader.


2009 ондоо аль болох улс төрийг тойрч, улс амьтнаар тойруулж явая гэсэн бодолтой байгаа билээ. Тиймдээ ч 2009 оны уриагаа "know yourself by action, not by observation" гэж тавьчихаад байна. Хэрхэхийг цаг хугацаа харуулах буй за. Дээр нэг Ницше-н талаар ном уншиж байхад иймэрхүү ишлэл гарч ирсэнийг тэмдэглэлийн дэвтэрээс хуулбарлан энд тавьлаа.
The will is not extinguished; sth within man makes this "leap" and triumphs over the ordinary will. It is this sth within man that rules the other restless adn oblivious sth. Ultimately, this charming sth is nothing other than an extraordinary strong will, which puts the foolishness of life devoid of consiciousness in its place.

Тэгсэн харин хүмүүс энэ "will power" гээч эд юу юм бэ гэж асуумаар байвал би энд Заратусга-с сонссоноо бичгээр хөрвүүлье:
Zarathustra asks what the will power is and supplies this answer: YOU STILL WANT TO CREATE THE WORLD BEFORE WHICH YOU CAN KNEEL. THIS IS YOUR FINAL HOPE AND INTOXICATION.


Эцэст нь би энд нэг Карл Юнг-н номноос уншсан Грек ишлэлийг татваас: "Give away all that thou hast, then shalt thou receive."