Friday, July 23, 2010

Sonata for a man


Монголчууд маань улсын баяр наадмаар сайхан наадацгааж, алжаал ядаргаагаа тайлсан байх гэж бодож байна. Миний хувьд наадмын үеэр Бээжин ороод ирлээ. Жилдээ юутай ч Бээжин руу ганц хоёр харайлгачаад байдаг хүний хувьд тэнд очиж хужаанууд хэр их ажиллаж, ямар их хичээл зүтгэл гарган байж дундад иргэн улсыг босгож байгааг харах юм даа. Монголд ажил их удаан явдаг юм шиг санагддаг байсан нь үнэхээр санагдах ч биш харин бодит байдал гэдгийг энд ажиллах хугацаандаа ойлгож мэдэж байна. Үүний учир шалгаан гэвэл урт жагсаалт гарах байх, гэхдээ энд гол хүчин зүйлсийг нь ганц хоёр үгээр оноож буулгахыг оролдоё: өрсөлдөөн бага (less competition), үр бүтээмж доогуур (low productivity), бизнесийн ёс жаяг бүрэн бүрдээгүй (low business ethics) ба хүмүүсийн сэтгэлгээ (mindset) зэргийг нэрлэж болох байх. Гэхдээ гол нь өрсөлдөөн, өрсөлдөх чадвар хоёрт л байгаа юм. Өрсөлдөөн л альваа зүйлийг шөнө өдөргүй хөдөлгөх гол хүчин зүйл болдог юм шиг.

Өрсөлдөөн байхгүй гэдгийг энэ зам засварын ажил харуулаад өгөх байх. Зун болгон л хамаг замаа хааж, хүний амьтны нервийг бараад байхаар нэг удаа нам засаад дахиад арван жилийн хугацаанд гар хүргэж, газар шороо онгичихооргүй болгочиж болдоггүй юм байх даа гэж бодох юм. Бас зун болгон л халуун ус тасарч сар гаруй шороон царайлах гээд нэг гэр оронгүй хүн шиг айл хунар бараадаж халуун усанд орох юм. Хммм, нэг л юм болохгүй байгаад байна шүү дээ. Шугам турба нь мууддаг гэвэл Нью Йорк-т ч бас мууддаг л байхгүй юу гэхдээ л тэнд энд тэндгүй газар ухаад жил болгон халуун усаа тасалдаггүй бодоход турбандаа биш менежментдээ л байгаад байна. Ингэхээр энэ менежментийг хэрхэн сайжруулах вэ гэдэг нэг асуулт гарч ирнэ. Энэ асуултыг дотроо бодож, сайн тунгааж байгаад дараа хариултыг сийрүүлье.

Би өөрийнхөө танилцуулгын хэсэг дээр "Man should know his limits. I want to know mine." гэж бичсэн билээ. Яагаад заавал би өөрийнхөө хэмжээ хязгаарыг мэдэх ёстой билээ гэхээр үнэхээр би гэдэг хувь хүн өөр өөрийгөө мэдэе гэсэн зорилго тавьбал өөрийнхөө хэмжээ хязгаарыг мэдэж байж л өөрийгөө мэднэ гэсэн үг. Магадгүй өөр аргаар хүн өөрийгөө таниж мэддэг л байх. Гэхдээ өөр өөрийгөө мэднэ гэдэг бол эцсийн зорилго биш, зүгээр л дундын процесс байх. Миний бодлоор бол хүн өөр өөрийгөө мэдсэнээр өөрийгөө хөгжүүлж чадна.(Connais-toi pour t'améliorer)Эргээд урвуу гаргалгааг ашиглавал хүн хөгжихийн тулд өөрийгөө мэдэх хэрэгтэй, өөрийгөө мэдэхийн тулд өөрийнхөө хэмжээ хязгаараа нээж олох хэрэгтэй гэж гарч байна.

Сүүлд нэг зүйлийг бас сайн ойлгож авлаа. Миний гурван шүтэн биширч явдаг хүний нэг болох Стев Редгрейв хэлэхдээ "альваа зүйл хожигдаг нь ялахтай адилхан байдаг юм. Учир ялагдах нь танд урагш улам их тэмүүлэх хүч тэнхээг өгдөг юм" гэж хэлсэн нь юутай үнэн. Сая Бээжин явсан ажил маань хог дээр үсэрч би гэдэг хүн сэтгэлийн гүн хямралын ангал дээгүүр уначилгүй шиг давах үед хор шар хүрч, уур савсаад явчихлаа байна. Ариун үнээ гэж! Хэн нэгэн аль нэг салбартаа амжилтанд хүрчихээд, байнга өрсөлдөөнийг бодогдуулж, оргилын цаана оргил байдаг гэдгийг сануулж байх өрсөлдөгчгүй үед ихэд тайвширч улмаар доройтох явдал гарч болзошгүй гэж боддог. Тэгвэл ч үе үе муугаа мэдэрч, нэг сайхан ухамсарын шанаа хусаад байхад хүн лав унтаж чадахгүй босч, хэвтэж чадахгүй суух вий.

Ойрд ч ажлын ачаалал нэмэгдэж, нуруу тэнийлгэх завгүй явах үе тохиож, уулын оргил тэмүүлэн исгэрэх салхины уянгалуулан тоглох сонатыг сонсох боломж тэр бүр гарсангүй. Гэхдээ сонатаа сонсох цаг дөхсөөр байна. Аялгуу сайхан сонат минь,I am coming babe!

Thursday, July 01, 2010

Бодлын хэдэн хэлхээс


Ойрд блог дээрээ бичих байтугай гадуур хүмүүстэй уулзаж бодол санаагаа хуваалцах завгүй явлаа. Гэтэл оройдоо унших ном, ажлын үеэр уншиж танилцах материал, хүмүүсийн яриа, дарга нарын туршлагууд гээд маш олон зүйлийг би дотроо мэдээллийн сан мэт хадгалаад, нэмж оруулаад явсаар байтал нэг мэдэхнээ эдгээр бүх зүйлсээ хэрхэн хэрэгжүүлэх, цэгцтэй дэгтэйгээр хэрхэн бусдад танилцуулах гээд олон тал дээр дутагдалтай байгааг анзаарч аль болох бодлын хэлхээсийг ил гарган бичгээр хуваалцах хэрэгтэй гэж бодлоо. Бусдад хэрэггүй байлаа ч гэлээ ийнхүү бичиж илэрхийлэх нь он цагийн элэгдэлд автахаас сэргийлэх төдийгүй миний өөрийн бодлыг нэгтгэж өгөх буй за.

1. Хэрвээ одоо зүтгэж байгаа зүйлээ амжилттай бүтээх аваас мөрөөдлөө гүйцэд биелүүлэх гол шалгуурт ( Litmus test) ирэх 12 сард орно. Үүний тулд өнөөдрөөс материал цуглуулж, тест авах хүмүүстэй хэрхэн approach хийх, тэдний хэл яриа болон сэтгэл санаанд юу нөлөөлдөг, гол хүсэл юу болохыг мэдэхийг зорих хэрэгтэй. Run away Jury гээд нэг гоё кино байдаг. Тэр кинонд хүмүүс хүссэн зүйлдээ хүрэхийн тулд ямар сайн бэлтгэлээ хангаж чадаж байгааг басхүү харуулсан гэж бодож байна. Сая Элена Каган гээд Supreme Court-д нэр дэвшиж буй хуульч эмэгтэйг харахад түүний амьдрал үнэхээр төлөвлөсөн замын дагуу явсан уу гэмээр санагдлаа. Үнэхээр хүн бүр амьдралаа ийнхүү төлөвлөж, эцсийн зорилтын төлөө өдөр бүрийнхээ алхаа гишгээ бүрээ тааруулж явбал агуу юм даа. Нөгөөтэйгүүр энэхүү стратегиа амьдрал дээр хэрэгжүүлэх нь хувь хүнээс ямар их тэсвэр тэвчээр шаарддаг бол гэж бодохоор огт амар биш гэдэг нь тодорхой.
2. Бид бүгд уран бүтээлчид. Хувь хүний хамгийн шилдэг уран бүтээл бол тухайн хүний амьдрал юм. Хэрэв та зураач байсан бол ямаршуу зураг зурахаа эхлээд толгойдоо төсөөлнө. Дараа нь эхний scratch-г гаргана. Тэгээд олон тооцоо, олон өнгөний хувилбаруудыг туршина. Ингээд жинхэнэ уран бүтээлээ туурвина. Нэгэн номонд альваа хүн 30-н нас хүртлээ хүртэл улс төрд ороод хэрэггүй гэж бичсэн байдаг. Яагаад гэхээр хүн өөрийнхөө үзэл баримтлал, өөрийнхөө доторх чиг хандлагыг 30 хүрэх хугацаандаа гаргаж амжаагүй байдагтай холбоотой. Улс төрд ор гэж хэлж байгаа явдал биш, харин 30 хүртлээ бид ямар зураг зурах вэ гэдгээ төлөвлөдөг гэдгийг л хэлэх гэж оролдсондоо Миний Тэмцэл номноос иш татлаа. 30 хүртэлх амьдралаа хүртэл төсөөлж бас болно шүү дээ. 30 хүрсний дараа бол хүн бүр өөрийнхөө суурийг тавьсан байдаг болов уу. Тодорхой хэмжээний үзэл бодол өөрчлөгдөж болох ч гэлээ, сууриараа өөрчлөгдөнө гэж огтхон ч байхгүй байх. Хэрвээ бид сууриа сайн тавьж чадвал 30, 40 магадгүй 50-н жил зурах зураг, гараас гарагх уран бүтээлээ хэний ч өмнө гологдохооргүй, үхэхдээ харамсхааргүй хийх болов уу гэж бодлоо.
3. Michael Lewis-н бичсэн сонирхолтой өгүүллэг уншлаа. Бас ч олон зүйл бодогдлоо.